Θα ήθελα πολύ να ξεκινήσω αυτή τη χρονιά, όπως και αυτό το άρθρο άλλωστε, με μια αισιόδοξη και ενθουσιώδη πρόταση που να υμνεί το Φθινόπωρο και το άνοιγμα των σχολείων.
Στην πραγματικότητα καθρεφτίζω, εδώ και πολλή ώρα, το άδειο βλέμμα μου στη λευκή κόλλα που με κοιτάζει ατάραχη από την οθόνη του υπολογιστή μου.
Κοντεύω να πάρω σύνταξη κι ακόμη νιώθω θλίψη και συντριβή μπροστά στη λαίλαπα της καινούριας σχολικής χρονιάς. Μετά από δύο μήνες που χτένα δεν ακούμπησε τη ζούγκλα των μαλλιών μου, που περπατούσα ξυπόλητη στο χώμα και οι ενδυματολογικές μου επιλογές περιορίζονταν σε δυο τρία ζευγάρια μαγιό, η επαναφορά μου στην τάξη, κυριολεκτικά και μεταφορικά, ισοδυναμεί με την κόλαση επί της γης!
Νιώθω όπως οι πρωτόπλαστοι όταν εκδιώχθηκαν άρον άρον από τον κήπο της Εδέμ. Ταυτίζομαι απόλυτα με τα μέλη της Φυλής των Βρομύλων* που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το δάσος στην πίσω πλευρά του βουνού των Μεγάλων Πεύκων για να ενταχθούν βίαια στο ορφανοτροφείο της αδίστακτης Υβόν Καρέ και «να γίνουν άνθρωποι». Ζω και ξαναζώ καρέ καρέ τη σκηνή που έλυσα, με δάκρυα στα μάτια, το στρατιωτικό ράντζο που φιλοξενούσε το αναγνωστήριό μου κάτω από την ελιά όλο το καλοκαίρι. Είναι αβάσταχτη η σκέψη πως δε θα διαβάζω ό,τι θέλω, όσο θέλω και όπου θέλω για τους επόμενους μήνες.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της δυσθυμίας πολλοί συνάδελφοι και φίλοι με ρωτούν με ποιο βιβλίο τους προτείνω να ξεκινήσουν τη μεγαλόφωνη ανάγνωση στην τάξη τους. Η πιο ειλικρινής απάντηση που έχω να τους δώσω είναι πως δεν ξέρω. Δεν ξέρω καν με ποιο βιβλίο θα ξεκινήσω εγώ φέτος. Είναι η πρώτη μου χρονιά με καινούρια τάξη, καινούρια παιδιά, κανούριους γονείς… Η καρδιά μου χτυπάει δυνατά, το άγχος μου, δημιουργικό ελπίζω, κατακλύζει τη σκέψη μου. Ακόμη και τώρα, με τόση εμπειρία στις πλάτες μου, νιώθω ανασφάλεια. Θα τα καταφέρω;
Επέλεξα ένα «δύσκολο» τμήμα της Δευτέρας Δημοτικού.
Το μόνο κριτήριο ήταν πως, εκεί που όλοι οι άλλοι έβλεπαν μπελάδες, η υπέροχη δασκάλα τους στην Πρώτη έβλεπε «φουλ δημιουργικά και καλόψυχα παιδιά». Με αυτά ακριβώς τα λόγια μου τα περιέγραψε η αγαπημένη μου Δήμητρα κι ήταν αρκετά για να με πείσουν να τα επιλέξω. Κι αν το γνωστικό τους επίπεδο δεν είναι το αναμενόμενο, το συναισθηματικό τους ξέρω πως είναι φροντισμένο με το παραπάνω.
Είμαι σίγουρη πως θα δυσκολευτώ να τα εξημερώσω, να τα μάθω να αφουγκράζονται τις λέξεις, να καθίσουν ήσυχα στην καρέκλα τους και να απολαύσουν ένα βιβλίο. Όντας επίτιμο μέλος της φυλής των Βρομύλων ξέρω καλά τη δυσκολία που κρύβει ένα τέτοιο εγχείρημα. Ξέρω ότι θα απογοητευτώ, θα ματαιωθώ, θα κλάψω μέχρι να τα καταφέρω.
Μέσα μου όμως βαθιά κουβαλώ την ίδια βεβαιότητα ότι θα έρθει εκείνη η μαγική στιγμή που θα συναντηθούμε όλοι μαζί μέσα από ένα βιβλίο, εκείνο το πιο πολύτιμο από όλα που θα αγγίξει τις ψυχές μας. Ειλικρινά δεν ξέρω ποιο θα είναι αυτό. Θα το διαλέξω όταν θα γνωρίσω τα παιδιά, όταν θα καταλάβω τι τους αρέσει, τι τα φοβίζει, τι τα κινητοποιεί, τι τα θυμώνει.
Αυτό το πρώτο βιβλίο είναι πάντα διαφορετικό για κάθε τάξη. Δεν υπάρχει συνταγή, δυστυχώς ή ευτυχώς. Είναι μέρος της προσωπικής διαδρομής και της σχέσης που θα χτίσει ο δάσκαλος και η δασκάλα με τα παιδιά τους. Τις περισσότερες φορές είναι κρυμμένο και το βρίσκει κανείς μετά από λίγες ή πολλές αποτυχημένες προσπάθειες. Είναι τυχεροί όσοι το συναντήσουν στον δρόμο τους άκοπα και αβίαστα. Μα είναι κομμάτι της μαγείας αυτό το κυνήγι του θησαυρού.
Σε όσους με ρωτούν το μόνο που μπορώ να πω είναι πως, αν θέλουν να κάνουν τα παιδιά να αγαπήσουν τα βιβλία και να συνδεθούν μέσα από αυτά πρέπει πρώτα να τα αγαπήσουν οι ίδιοι. Πρέπει να διαβάσουν πολλά, να βρουν ποια τους ταιριάζουν, να καλλιεργήσουν τα προσωπικά τους κριτήρια, να εμπλουτίσουν τη φαρέτρα τους με όσο περισσότερα βιβλία-βέλη μπορούν.
Κάπως έτσι θα περιμένω κι εγώ να συναντηθώ κάποτε με εκείνη την τάξη που, μαζί της, θα μπορέσω να διαβάσω τη «Λαμπίτσα»,** το βιβλίο που ξεχώρισα το φετινό καλοκαίρι, το βιβλίο που μίλησε στην ψυχή μου και οι εικόνες του θα με συνοδεύουν για πάντα…
Καλή χρονιά, αγαπημένοι!
*Η Φυλή των Βρομύλων, Elise Gravel και Magali le Huche (μετάφραση: Χέντβιχ Μαρία Καρακούδα, Μιχάλης Ντογραματζής), εκδόσεις Μικρή Σελήνη
**Η Λαμπίτσα, Annet Shaap (μετάφραση: Μαργαρίτα Μπονάτσου), εκδόσεις Καστανιώτη
