Είναι ένας από τους πιο αγαπημένους δημιουργούς παιδικών βιβλίων. Ο Βρετανός εικονογράφος και συγγραφέας Benji Davies μιλάει στην Κόκκινη Αλεπού και μας αποκαλύπτει πώς άλλαξε επαγγελματική πορεία, τι ήταν αυτό που τον οδήγησε στα παιδικά βιβλία, τους χαρακτήρες που τόσο έχουμε αγαπήσει, τον Νόι, τον παππού, τον Αρκουδάκο, την αξία των ιστοριών και φυσικά τα μελλοντικά του σχέδια και τα βιβλία τα οποία δουλεύει αυτή την περίοδο.
Aς ξεκινήσουμε με μια αναδρομή στην επαγγελματική σας πορεία. Ξεκινήσατε σαν σκηνοθέτης ταινιών κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους και φτάσατε να γίνετε ένας από τους πιο γνωστούς και αγαπημένους δημιουργούς παιδικών βιβλίων. Τι συνέβη και άλλαξαν στην πορεία τα αρχικά σχέδιά σας;
Ναι, όντως άλλαξαν τα σχέδιά μου, ή καλύτερα, πήραν μια διαφορετική τροπή. Ηθελα να σκηνοθετώ ταινίες κινουμένων σχεδίων όταν αποφοίτησα από το πανεπιστήμιο, αλλά τελικά έκανα κυρίως διαφημιστικά. Μετά από ακρετά χρόνια συνειδητοποίησα ότι στην πορεία έχασα αυτό το κάτι που με εξίταρε στο κινούμενο σχέδιο: τη δυνατότητα να δημιουργώ χαρακτήρες, λέξεις και ιστορίες – με τους δικούς μου όρους. Παράλληλα, είχα ήδη ξεκινήσει να εικονογραφώ βιβλία άλλων συγγραφέων, οπότε άρχισα να σκέφτομαι πώς μπορώ να συνδυάσω την εικονογράφηση με τις ιστορίες.
Είστε κυρίως εικονογράφος και έχετε συνεργαστεί με πολλούς άλλους συγγραφείς για τα βιβλία τους. Τι ήταν όμως αυτό που σας ώθησε να γράψετε τις δικές σας ιστορίες;
Δεν ήξερα από την αρχή ότι ήθελα να γράφω. Θεωρούσα πάντα τον εαυτό μου εικονογράφο. Ημουν εικονογράφος. Μέσα από τη δουλειά μου στον χώρο του παιδικού βιβλίου και μέσα από τις συνεργασίες με άλλους συγγραφείς κατάλαβα ότι βαθιά μέσα μου, κάτω από την επιφάνεια, υπήρχαν πολλές ιστορίες που ήθελαν να βγουν προς τα έξω. Στην αρχή, την ανάγκη μου αυτή, να λέω ιστορίες, την ικανοποιούσα ζωγραφίζοντάς τες. Οι ταινίες κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους που είχα δημιουργήσει όσο σπούδαζα ήταν ιστορίες, αλλά για κάποιον λόγο δεν είχα κάνει τη σύνδεση στο μυαλό μου ότι το να δημιουργείς μια ιστορία για μια ταινία είναι το ίδιο με το να γράφεις μια ιστορία για να γίνει εικονοβιβλίο. Ισως δεν ήμουν ακρετά σίγουρος ότι οι δικές μου ήταν άξιες για να δημοσιευτούν, καθώς τις θεωρούσα αντισυμβατικές και όχι από αυτές που θα μπορούσες εύκολα να βρεις σε παιδικά βιβλία. Στο τέλος ανακάλυψα ότι οι ομοιότητες ανάμεσα στις ιστορίες των ταινιών και των εικονοβιβλίων είναι πολλές.
Το Γκρότλιν είναι το πιο πρόσφατο βιβλίο σας. Πώς προέκυψε η ιστορία της Ρουμπίνης και του Γκρότλιν;
Το Γκρότλιν ήταν αρχικά μια ταινία που είχα κάνει 12 χρόνια πριν. Ηταν τρίλεπτη σε διάρκεια και μεταδόθηκε στην αγγλική τηλεόραση. Στην ταινία οι ήρωες δεν είχαν ονόματα και για το βιβλίο πρόσθεσα περισσότερο χιούμορ και νέους χαρακτήρες, ώστε να ελαφρύνω την ιστορία για να μπορέσει να διαβαστεί από παιδιά. Παρόλα αυτά, υπάρχει ακόμα μια σκοτεινή αύρα. Πάντα με γοήτευε η Βικτωριανή εποχή, από τότε που διαβάζαμε ιστορία στο σχολείο. Τα ρούχα και τα κτίρια και οι διαφορετικές από σήμερα δουλειές, το πώς έδειχναν όλα, η τεράστια αντίθεση ανάμεσα στις λεπτομερείς, πλούσιες διακοσμήσεις των κτιρίων με τη φτώχια και τη βρωμιά. Στο Ανατολικό Λονδίνο όπου μένω υπάρχει ακόμα αυτή η αύρα, κάποια σπίτια και δρόμοι διατηρούν την αίσθηση της εποχής εκείνης. Είναι τεράστια πηγή έμπνευσης να μπορώ να φαντάζομαι πώς θα ήταν να περπατάς σε εκείνους τους δρόμους και να μπαίνεις σε έκεινα τα σπίτια εκατό χρόνια πριν.
Η Ρουμπίνη (Ruby στο πρωτότυπο), η πρωταγωνίστρια του Γκρότλιν, πήρε το όνομά της από το κόκκινο ρουμπινί χρώμα που είναι βασικό χρώμα στην εικονογράφηση του βιβλίου.
Ηταν πιο εύκολο ή πιο δύσκολο να γράφετε σε έμμετρο στίχο αντί για πεζό λόγο;
Η αλήθεια είναι πως βρίσκω πιο εύκολη τη χρήση των στίχων. Σε οδηγούν σε μονοπάτια που δεν ήξερες ότι θα καταλήξεις όταν πρέπει να ταιριάξεις τις λέξεις και ψάχνεις να βρεις τις κατάλληλες φράσεις, ώστε το κείμενό σου να ρέει. Είχα προσπαθήσει να γράψω και σε πεζό λόγο, αλλά δεν με βόλεψε για τη συγκεκριμένη ιστορία. Η ιστορία της Ρουμπίνης και του Γκρότλιν ήθελε τον έμμετρο λόγο για να το κάνει πιο χαρούμενο, αστείο και ζωντανό. Η πρόζα δεν επέτρεπε κάτι τέτοιο. Όμως, η κειμενική αυτή αλλαγή με βοήθησε πολύ, ήταν μια πολύ καλή άσκηση.
Γιατί πιστεύετε ότι οι τρομακτικές ιστορίες μας ελκύουν τόσο πολύ και ειδικά τα παιδιά; Τι είναι αυτό που τα μαγεύει τόσο πολύ;
Όταν τα παιδιά διαβάζουν ή ακούν μια ιστορία μαθαίνουν τόσα πολλά και διαφορετικά πράγματα. Ένα από αυτά είναι η ανακούφιση, η παρηγοριά. Μέσα από τις κατάλληλες ιστορίες μαθαίνουν πώς μετά το σκοτάδι υπάρχει το φως κι αυτό τους δημιουργεί την αίσθηση της ασφάλειας και της ανακούφισης.
Ένα από τα βιβλία που γράψατε και εικονογραφήσατε είναι και Το νησί του παππού, που μιλάει για την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Ποια είναι η πραγματική ιστορία πίσω από αυτή του Σιντ και ποια η αντίδραση των παιδιών όταν την ακούν; Κατανοούν τον λόγο που ο παππούς αποφασίζει να μείνει στο νησί, την έννοια της απώλειας;
Υπάρχει ένας εξαιρετικά ενδιαφέρον διαχωρισμός ανάμεσα στα μικρά παιδιά που διαβάζουν Το νησί του Παππού και τα πιο μεγάλα. Υπάρχει ένα σημείο όπου τα μεγάλα αρχίζουν να αντιλαμβάνονται την ιστορία κάτω από το κείμενο που διαβάζουν. Ισως γιατί έχουν έρθει αντιμέτωπα με την απώλεια ενός αγαπημένου τους προσώπου και μπορούν να αντιληφθούν τι είναι αυτό που συμβαίνει. Αναγνωρίζουν τα συναισθήματα που τους προκαλεί και μπορούν να καταλάβουν γιατί ο παππούς μένει τελικά στο νησί και τι τελικά είναι αυτό το νησί. Όταν όμως η ιστορία διαβάζεται σε πιο μικρά σε ηλικία παιδιά, αυτό που αντιλαμβάνονται είναι η περιπέτεια σε ένα νησί και το ταξίδι με ένα μαγικό πλοίο και βλέπουν τον παππού να θέλει να μείνει σε ένα μέρος χαρούμενο. Δεν νομίζω πως βλέπουν τον θάνατο ή την απώλεια. Όπως και να ‘χει, η ιστορία είναι και για μικρά και για πιο μεγάλα παιδιά και μπορεί να γίνει κατανοητή και από τις δύο ηλικιακές ομάδες με διαφορετικό τρόπο. Εχει τη μαγική ιδιότητα να μπορεί να ενσωματωθεί στις καταστάσεις που ζει η οικογένεια που τη διαβάζει. Δεν θα πω πως αυτή ήταν η πρόθεσή μου όταν το έγραψα, έψαχνα όμως να βρω μια αλληγορική ιστορία που θα βοηθήσει να βγει στην επιφάνεια το συναίσθημα. Κι εκεί νομίζω πως έγκειται η επιτυχία του.
Ο Νόι και η φάλαινα ήταν αρχικά ταινία μικρού μηκους που δημιουργήσατε κατά τα φοιτητικά σας χρόνια. Πώς από ταινία έγινε βιβλίο και πώς προέκυψε η συνέχειά της;
Μια μέρα περπατούσα στην παραλία και άρχισα να παρατηρώ τις καλύβες των ψαράδων. Μου θύμησαν αυτή την ταινία που είχα κάνει στο πανεπιστήμιο, οπότε αμέσως άρχισα να τις φωτογραφίζω και να τις σχεδιάζω πρόχειρα. Αυτές οι καλύβες έγιναν το σπίτι του Νόι στη θάλασσα, που αποτέλεσαν και την πρώτη σκηνή στην ιστορία του Ο Νόι και Φάλαινα. Για το βιβλίο Ο Νόι και η Φάλαινα τον χειμώνα άρχισα να φαντάζομαι τι θα γινόταν όταν το σπίτι του Νόι θα καλυπτόταν από χιόνι στη διάρκεια του χειμώνα. Τι θα συνέβαινε στον Νόι; Θα επέστρεφε ποτέ η φάλαινά του; Εκατοντάδες εικόνες πλημμύρισαν το κεφάλι μου: η παγωμένη θάλασσα που σπάει, φάλαινες κάτω από τον πάγο, χιόνι να καλύπτει την παραλία, και ο Νόι να ξεκινάει μια περιπέτεια πάνω στο παγωμένο σκοτάδι. Μια καινούργια ιστορία είχε ξεκινήσει… Είναι η συνέχεια μεν του πρώτου βιβλίου, αλλά και η ιστορία που έλειπε για να κλείσει ο κύκλος που είχε ξεκινήσει με το Ο Νόι και η φάλαινα.
Πάνω σε τι δουλεύετε αυτή την περίοδο; Υπάρχει κάποιο καινούργιο βιβλίο στα σκαριά;
Μόλις έβαλα τις τελευταίες πινελιές στο βιβλίο Grandma Bird. Πρόκεται για μια νέα ιστορία με ήρωα τον Νόι, η οποία λαμβάνει χώρα στην παραλία που γνωρίζουμε ήδη από τα δύο προηγούμενα βιβλία. Υπάρχει επίσης μια εντελώς καινούργια ιστορία την οποία έχω γράψει και τώρα δουλεύω την εικονογράφησή της. Δεν μπορώ να σας πω περισσότερα, παρά μόνο ότι μεγάλο μέρος της ιστορίας διαδραματίζεται κάτω από νερό!
Αν έπρεπε να διαλέξετε, ποιοι θα λέγατε ότι είναι οι πιο αγαπημένοι σας συγγραφείς και εικονογράφοι;
Από συγγραφείς θαυμάζω τον Neil Gaiman. Για τις λέξεις και τις εικόνες μαζί μπορώ να πω μόνο την Tove Jansson (σ.σ. η δημιουργός των Moomins). Και αν και θεωρώ πως είναι λίγο εκτός τόπου και χρόνου πλέον και πως δεν ταιριάζει τόσο πολύ στο πώς είναι ο κόσμος τώρα, πρέπει να αναφέρω πως αγαπούσα πολύ όταν ήμουν έφηβος τη δουλειά του Arthur Rackham (ο πρώτος εικονογράφος του Peter Pan).
Τα βιβλία του Benji Davies κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Ικαρος.
Το νησί του παππού
Ο Νόι και η φάλαινα
Ο Νόι και η φάλαινα τον χειμώνα
Το Γκρότλιν
Φίλοι στον λόφο
Ο αρκουδάκος (σειρά)
