Μια ολόκληρη βιβλιοθήκη μέσα σ` ένα χαρτόκουτο
Ήμουν παιδί όταν μια μετάθεση του πατέρα μου μας έστειλε από τη Ρόδο που ήταν η πατρίδα μας, στην ηφαιστειακή Νίσυρο, νησί, τότε, μακρινό και δύσκολα προσβάσιμο, τον χειμώνα δε πολλές φορές και αποκλεισμένο. Η Νίσυρος, στις αρχές της δεκαετίας του `70, γεμάτη με πλατείες και αλάνες για παιχνίδι, χωράφια και περιβόλια, δρόμους χωρίς αυτοκίνητα και με το ηφαίστειο στο κέντρο της, ήταν ένας τόπος εδεμικός, σχεδόν εξωτικός. Εκείνο που έλειπε ήταν τα βιβλία. Τα λογοτεχνικά βιβλία. Βιβλιοθήκη δεν υπήρχε πουθενά, ούτε και βιβλιοπωλείο. Οι γονείς μου είχαν φέρει μαζί τους από την πόλη τη δική τους βιβλιοθήκη, που τη θυμάμαι, με το ωραίο της ξύλο, τις τζαμένιες πόρτες και τα περίτεχνα κλειδιά, να είναι γεμάτη με βιβλία, για μεγάλους όμως, δερματόδετα μυθιστορήματα, βιβλία ιστορικά, λεξικά και εγκυκλοπαίδειες. Έτσι ξεκίνησα να διαβάζω ανάποδα, από τα βιβλία για μεγάλους, δηλαδή, εκείνα με τις εκατοντάδες σελίδες και τις πυκνές μα καθόλου ελκυστικές για ένα παιδί, γραμματοσειρές. Ένα από τα πρώτα βιβλία που πλησίασα ήταν το «Δεύτερο φύλο» της Σιμόν ντε Μποβουάρ, εκδόσεις Μέγας Αλέξανδρος, βιβλίο ανεπίκαιρο για μένα που από κάποιο ένστικτο όμως διάβαζα επιλεκτικά. Περισσότερο λειτουργούσε σαν ένα χάρτης άγνωστων λέξεων που με οδηγούσε στο λεξικό του Δημητράκου, ιερή κληρονομιά από τον πατέρα μου, που κουβαλώ από σπίτι σε σπίτι, όχι μόνο ως λεξικό, αλλά και ως αντικείμενο μνήμης, αγάπης και ευρύτερου νοήματος.
Mου έλειπαν παρ` όλα αυτά, πολύ, τα βιβλία για την ηλικία μου και αναζητούσα τρόπους να τα βρω, μέχρι που μια μέρα η τύχη με βοήθησε. Ανακάλυψα στην αποθήκη του σπιτιού που κατοικούσαμε, μέσα σε ένα χαρτόκουτο, και ανάμεσα σε ξενόγλωσσα, παμπάλαια βιβλία, μια στοίβα με δεκάδες, πολλές δεκάδες, λίγο κιτρινισμένα, λίγο φθαρμένα, εξαίσια, όμως, και με εικόνες ωραίες στα εξώφυλλα, περιοδικά, που μύριζαν χαρτί και ήταν γεμάτα ιστορίες για παιδιά. Ανακάλυψα τη Διάπλαση των Παίδων. Αυτή η αναπάντεχη εμπειρία με έβαλε πιο εντατικά στο παιχνίδι της ανάγνωσης και την ανακαλώ πάντα ως μια από τις πιο σημαντικές της παιδικής ζωής.
Πεζογράφοι και ποιητές, ο Ξενόπουλος και ο Παλαμάς ήταν αυτοί που κυρίως θυμάμαι, δημοσίευαν εκεί τις ιστορίες τους και τα ποιήματά τους. Τότε δε γνώριζα ότι πίσω από κάποια ψευδώνυμα, βρίσκονταν νέοι δημιουργοί, όπως ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, που έγραφε ως έφηβος συνδρομητής, μόνο ξεφύλλιζα αχόρταγα και διάβαζα συνεπαρμένη. Τα είχα πια στο δωμάτιό μου, μικρούς λόφους, σε σειρά, κι έτσι έβρισκα τη συνέχεια, με κάποια κενά, της κυρίας Τρομάρας και του κυρίου Σπουργιτάκη, διάβαζα την αλληλογραφία των συνδρομητών, κι ακόμα, τις σπαζοκεφαλιές, τα ανέκδοτα, τους μαθηματικούς γρίφους, τα μικρά διηγήματα, συμμετείχα μ` έναν τρόπο σ` όλο αυτό το συναρπαστικό παιχνίδι με τις λέξεις. Πρωτοσυνάντησα, εκεί, τον Ιούλιο Βερν, μεταφρασμένο. «Διετείς Διακοπαί». Απόλαυση πέρα για πέρα.
Εκείνο τον χειμώνα τον πέρασα σκυμμένη πάνω στα περιοδικά, όπως και άλλους χειμώνες που ακολούθησαν, καθισμένη στο ξύλινο πάτωμα του νησιώτικου σπιτιού, ενώ έξω τα μποφόρ ξεσπούσαν στους τοίχους του και το νησί αποκλεισμένο περίμενε την αλλαγή του καιρού για να ξανασυνδεθεί με τον κόσμο, να φτάσει δηλαδή το καράβι και μαζί του η κανονικότητα. Διάβαζα και ξαναδιάβαζα το «Διετείς Διακοπαί». Την επικίνδυνη αποβίβαση δεκαπέντε παιδιών σε άγνωστο τόπο και ακατοίκητο. Δεκαπέντε μικροί Ροβινσώνες. Από την άκρη του Αιγαίου ταξίδευα κι εγώ μέχρι τη Νέα Ζηλανδία και τον Ειρηνικό. Συναρπαστικές διαδρομές στην άγονη γραμμή. Μια ολόκληρη βιβλιοθήκη, μέσα σ` ένα χαρτόκουτο. Γοητευτική και ευέλικτη, στη διάθεσή μου! Να σπάω μαζί της τα μικρά μου σύνορα και να απλώνομαι στον ορίζοντα. Τι άλλο ήθελα; Ήμουν ευτυχισμένη!
Η Χριστίνα Φραγκεσκάκη γεννήθηκε στη Ρόδο και πέρασε μέρος των παιδικών της χρόνων στη Νίσυρο. Σπούδασε στη Νομική Σχολή της Αθήνας, εξειδικεύτηκε στη Συμβουλευτική και τον Προσανατολισμό στην εκπαίδευση και δίδαξε Πολιτικές και Κοινωνικές επιστήμες στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Ζει στην Αθήνα και γράφει βιβλία για παιδιά και μεγάλους. Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί 12 βιβλία της. Εχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου για το βιβλίο της «Η Ορτανσία φυλάει τα μυστικά» (εικ. Ντανιέλα Σταματιάδη, Κέδρος, 2011), και με το βραβείο “Πηνελόπη Μαξίμου”, του Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου για το βιβλίο της «Να το πάρει το ποτάμι;» (εικ. Ελίζα Βαβούρη, Κέδρος, 2014).
