Πριν από αρκετά χρόνια, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού μου στο Άμστερνταμ, θυμάμαι να έχω συγκλονιστεί με το πλήθος αντικειμένων που έβλεπα παντού γύρω μου με πίνακες του Βίνσεντ βαν Γκογκ. Μπλουζάκια, τετράδια, μολύβια, τσάντες, κάθε λογής συσκευασίες, για μπισκότα, σοκολάτες ή κέικ, καπέλα και ό,τι μα ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους είχε πάνω του τις διάσημες ζωγραφιές του βαν Γκογκ. Η βόλτα στο μουσείο όπου εκτίθενται κάποια από τα έργα του ολοκληρωνόταν στην πόλη, η οποία είχε είχε «χτιστεί» πάνω στη μανία των χιλιάδων τουριστών για ό,τι αφορά τον Βίνσεντ βαν Γκογκ.
Μπορεί ο πρόλογος να μοιάζει παραπλανητικός, ωστόσο κάποια χρόνια μετά από αυτό το ταξίδι, ήρθα αντιμέτωπη με ένα ακόμη μαζικό φαινόμενο αγάπης για μία και μόνο καλλιτέχνιδα, τη Φρίντα Κάλο. Η πορεία που ακολούθησε η νέα αυτή λατρεία στο δικό της πρόσωπο την ανέδειξε σ’ ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα – αν και διόλου δεν περίμενε η Φρίντα τη δική μας προσφορά στην αναγνωρισιμότητά της.
Τον Απρίλιο του 2017 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα το βιβλίο Φρίντα Κάλο !Viva la vida! του Cacucci Pino, ένα βιβλίο που αφορά τη ζωή της και απευθύνεται σε ενήλικες, ενώ το 2018 η Αθήνα φιλοξένησε ταυτόχρονα δύο παραστάσεις για τη ζωή της διάσημης ζωγράφου. Μέσα στα επόμενα δύο χρόνια η νέα τάση ήθελε την Φρίντα Κάλο να κατακλύζει την αγορά με τη μορφή της πάνω σε φωτιστικά, κούπες, τσάντες, τετράδια και ημερολόγια – και η λίστα δε σταματάει, φυσικά, σε αυτά μόνο τα αντικείμενα. Καταστήματα καφέ δανείστηκαν το όνομά της, μεγάλα εστιατόρια εμπνεύστηκαν από την αισθητική της για να στηρίξουν ολόκληρη τη διακόσμησή τους και πλέον, μπορούμε να απολαύσουμε ακόμη και graffiti με το πρόσωπό της στην ελληνική συμπρωτεύουσα. Το 2019 εκδόθηκε από τις εκδόσεις Μέλισσα το παιδικό βιβλίο Φρίντα Κάλο, στη σειρά Μικροί οδηγοί – Σπουδαίοι άνθρωποι, ενώ τον Ιανουάριο του 2020 οι εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφόρησαν το παιδικό βιβλίο γνώσεων για τη ζωή της Κάλο στη σειρά Πορτρέτα Ζωγράφων. Προς τα τέλη του 2020 οι εκδόσεις Καλέντης έβγαλαν το Οι δύο Φρίντες, Αναμνήσεις διά χειρός Φρίντα Κάλο, ένα εκπληκτικό εικονογραφημένο βιβλίο εμπνευσμένο από ένα απόσπασμα του ημερολογίου της, ενώ πριν λίγο καιρό προστέθηκε στη λίστα που όλο και μεγαλώνει, ακόμη μία βιογραφία της ζωγράφου στη σειρά Μικρά κορίτσια με μεγάλες ιδέες, από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Σε ό,τι αφορά τα ενήλικα, οι εκδόσεις Πατάκης παρουσίασαν μέσα στο καλοκαίρι που μας πέρασε το Φρίντα Κάλο: 60 μαθήματα για μια ελεύθερη ζωή, του Άλλαν Πέρσυ και η λίστα συνεχίζεται…
Μια ερώτηση που μου έρχεται κατευθείαν στο μυαλό είναι τι συνέβη και αγαπήσαμε ξαφνικά όλοι τη Φρίντα Κάλο. Από μία, η Φρίντα έγινε το λάβαρο μιας νέας μόδας που κρυφοκοιτάει με λαιμαργία τον εξωτικό κόσμο και τον τρόπο ζωής τους ως το πολυπόθητο κέρας της Αμάλθειας. Από την άλλη, σε μια περίοδο που οι γυναίκες βρήκαν χώρο να ακουστούν, να συζητήσουν και να προβάλουν όλα όσα συμβαίνουν στις πατριαρχικές κοινωνίες και οι ίδιες αντιμετωπίζουν καθημερινά, η Φρίντα έγινε το πρόσωπο ενός αγώνα, μια γυναίκα που υπήρξε ανεξάρτητη σ’ έναν κόσμο ασφυκτικά γεμάτο από άντρες. Αν σκεφτούμε τα βιβλία που κυκλοφόρησαν, ειδικά τους παιδικούς τίτλους, η απάντηση είναι ίσως ευκολότερη. Η Φρίντα κέρδισε επάξια μία από τις πρώτες θέσεις στις λίστες των συγγραφέων και εικονογράφων που έσπευσαν να γεμίσουν με δικά τους έργα τη νέα εκδοτική τάση, η οποία ήθελε βιβλία για σημαντικές προσωπικότητες ανά τον κόσμο και τα επιτεύγματα σπουδαίων γυναικών. Βέβαια, η Φρίντα Κάλο δεν απέκτησε μόνο τα «δικά» της βιβλία, αλλά και πρωταγωνιστικό ρόλο σε κάθε συλλογή κειμένων που μιλά για σημαντικές γυναικείες προσωπικότητες, όπως στο βιβλίο της Στέλλας Κάσδαγλη “30 γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο και πώς μπορείς να τον αλλάξεις κι εσύ”, τις δύο συλλογές από τις εκδόσεις Διόπτρα “Κάποτε… 10 υπέροχες γυναίκες” και “20 σπουδαία κορίτσια που άλλαξαν τον κόσμο”, όπως τέλος και στο “Ιστορίες της Καληνύχτας για Επαναστάτριες” των Favilli – Cavallo από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Πάμε να δούμε όμως τα παιδικά βιβλία που ξεχωρίζουμε;
Σειρά Μικρά κορίτσια με Μεγάλες ιδέες, Φρίντα Κάλο, Maria Isabel Sanchez Vegara, εικ. Gee Fan Eng, Εκδόσεις Παπαδόπουλος: Μία έκδοση για μικρότερα παιδικά, ηλικίας 4+, σε μετάφραση της Κλεοπάτρας Ελαιοτριβιάρη. Σελίδες γεμάτες χρώματα και τις σημαντικότερες στιγμές από τη ζωή της Φρίντα Κάλο.
Σειρά Μικροί οδηγοί, σπουδαίοι άνθρωποι, Φρίντα Κάλο, Ίζαμπελ Τόμας, εικ. Μαριάννα Μαντρίζ, μτφρ. Αναστασία Καραστάθη, εκδόσεις Μέλισσα: Η υπέροχη σειρά (για την οποία μπορείς να διαβάσεις περισσότερα εδώ) αφορά μεγαλύτερες ηλικίες, από 9 ετών, δίνει και αυτή στους νέους αναγνώστες ένα βιβλίο πλούσιο σε χρώματα και πληροφορίες, ενώ στο τέλος έχε ι και ένα χρονολόγιο και γλωσσάρι για ακόμη περισσότερες αναζητήσεις.
Σειρά Πορτρέτα Ζωγράφων, Φρίντα Κάλο, Lucy Brownridge, εικ. Sandra Dieckmann, μτφρ. Βίκυ Κατσαρού, εκδόσεις Διόπτρα: Υπέροχη, ολοσέλιδη εικονογράφηση. Παρότι αναφέρονται και εδώ οι σημαντικότεροι σταθμοί της ζωής της, το βιβλίο εστιάζει περισσότερο στα καλλιτεχνικά της έργα.
Οι δύο φρίντες, κείμενο – εικονογράφηση Τζανλούκα Φολί, μτφρ. Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη, εκδόσεις Καλέντης: Το βιβλίο αυτό διαφέρει από όλα τα παραπάνω, δεν ανήκει στην κατηγορία των βιβλίων γνώσεων για παιδιά και προσφέρει μια εντελώς νέα ματιά στον υπέροχο κόσμο της Φρίντα Κάλο. Ο τίτλος του βιβλίου είναι δανεισμένος από ένα εκ των διασημότερων έργων της που δημιούργησε το 1939, με τίτλο Las dos Fridas. Ανασύρει μια ανάμνηση από την παιδική της ηλικία, στην ουσία είναι ένα απόσπασμα από το ημερολόγιό της, γραμμένο σε φύλλα χαρτιού με χρώμα φιλντισένιο, γεμάτα ιδέες, ορνιθοσκαλίσματα, σχέδια και μικρά κομμάτια από τη ζωή της. Στο βιβλίο αυτό δεν πρωταγωνιστεί η γεμάτη χρώματα εικονογράφηση εμπνευσμένη από τα ίδια τα έργα της Φρίντα, εδώ τον πρώτο λόγο έχουν οι λέξεις και ο κόσμος της Φρίντα όπως τον φαντάστηκε ο Φολί. Περισσότερα για το βιβλίο εδώ.
