Ένα βιβλίο μια φορά: Μαίρη Τσόγκα

Όταν η Κόκκινη Αλεπού μου πρότεινε να γράψω για το αγαπημένο μου βιβλίο ως παιδί, η πρώτη μου σκέψη ήταν: μα τι να γράψω εγώ που μεγάλωσα χωρίς βιβλία; Τι να γράψω εγώ, που τα βιβλία μπήκαν στη ζωή μου μετά τα 10 – 11 χρόνια μου; Βλέπετε, ακόμα ζηλεύω τα παιδιά που μεγάλωσαν από πολύ μικρά με βιβλία κατάλληλα για την ηλικία τους. Και παρότι έχω δώσει όλες τις λογικές εξηγήσεις στον εαυτό μου και στους άλλους για τους λόγους που συνέβαινε αυτό, εκείνο το μικρό παιδί που κρύβεται κάπου μέσα μου, ακόμα τα αναζητά. Ίσως να είναι κι αυτός ένας από τους λόγους που γράφω βιβλία για παιδιά.

Γεννήθηκα στην Αυστραλία, παιδί μεταναστών, στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Ήρθα στην Ελλάδα πριν κλείσω τα πέντε, μόνη, κι έζησα με τους παππούδες μου τα επόμενα τέσσερα χρόνια στο ορεινό χωριό της Ηπείρου απ’ όπου κατάγονταν οι δικοί μου. Η μόνη επαφή που είχα με βιβλία ήταν τα σχολικά και τα εκκλησιαστικά βιβλία του παππού μου, που ήταν παπάς. Όμως, τα απογεύματα και τα βράδια στη μεγάλη αυλή μας, η γιαγιά μου έλεγε παραμύθια, λαϊκά παραμύθια, από αυτά που αφηγούνταν στα χωριά σε μεγάλους και μικρούς. Λάμιες, νεράιδες, ξωτικιές, πουλιά που μιλούν και λένε, ζώα που καταλαβαίνουν, πασάδες και βεζύρηδες, αλλά και παπάδες, τρελοί, απλοί άνθρωποι του χωριού, υπαρκτά και φανταστικά πρόσωπα έλεγαν τις ιστορίες τους· κι εγώ μαγεμένη έπλαθα τον κόσμο τους με τη φαντασία μου. Από την άλλη, ο παππούς- που μιλούσε όμορφα γιατί είχε τελειώσει το σχολαρχείο- σκαρφιζόταν απίθανες ιστορίες με πέρδικες, χελώνες, αλεπούδες κι άλλα ζώα που συναντούσε, καθώς έλεγε, στα πήγαινε-έλα με το άλογό του στο χωριό που εφημέρευε. “Άκου”, μου έλεγε, “τι μου είπαν οι πέρδικες να σου πω”! Κάπως έτσι μπολιάστηκαν οι ιστορίες στην ψυχή μου.

Στην Αθήνα πια, πάνω από δέκα χρόνων, το πρώτο κατάδικό μου βιβλίο, δώρο από τη μεγαλύτερη ξαδέλφη μου, είχε γυαλιστερό μπλε ρουά εξώφυλλο και παραμυθένιες ζωγραφιές,. Ήταν σαν να μου είχε χαρίσει το παλάτι που έβλεπα στο εξώφυλλο! «Δώδεκα διαλεχτά παραμύθια» ήταν ο τίτλος. Τα παραμύθια αυτή τη φορά  ήταν γραμμένα. Ούτε εγώ φυσικά, ούτε και κανένας από τους δικούς μου ήξερε ποιος ήταν αυτός που είχε κάνει την επιλογή αυτών των παραμυθιών. Κ. Βάρναλης έγραφε στο εξώφυλλο. Βασιλοπούλες, δράκοι, μαγικά δαχτυλίδια και δώρα, πεντάμορφες και φλασκοκέφαλοι, παρέα με τρεις βλάκες από την Αγγλία, αλλά και λύκους, τελώνια και θεούς που μεταμορφώνονται σε αετούς και θεές που ξανανιώνουν τους γερασμένους με ένα μήλο από τη μυθολογία της Νορβηγίας. Παραμύθια χωρίς τέλος!

Έφτασα έτσι στο Γυμνάσιο κι εκεί, για πρώτη φορά, ήρθα σ’ επαφή με αυτό που αποκαλούμε λογοτεχνία και μάλιστα με ήρωες παιδιά. Ο Όλιβερ Τουίστ ήταν ο πρώτος. Η δραματική ζωή του Όλιβερ που μου έφερνε δάκρυα, έκανε τη δική μου να φαντάζει τέλεια. Κι αν κι οι δυο μας είχαμε χάσει τους γονείς μας και περάσαμε δύσκολα, εγώ τους είχα ξαναβρεί, δεν είχα ζήσει σε ιδρύματα, δεν είχα μείνει νηστική, δεν είχα αναγκαστεί να κλέψω. Ο Ντίκενς περιέγραφε τις ζοφερές συνθήκες ζωής του Όλιβερ κι εγώ παρακαλούσα κλαίγοντας κάτι να γίνει, να γλιτώσει το παιδί. Όταν στο τέλος δικαιώθηκε πανηγυρικά, η ελπίδα ξαναγεννήθηκε. Αν ο Όλιβερ έζησε καλά, υπήρχε ελπίδα, θα ζούσαμε κι εμείς καλύτερα σίγουρα.


Η Μαίρη Τσόγκα γεννήθηκε στην Αυστραλία, ζει και εργάζεται στην Αθήνα που αγαπάει, διατηρεί όμως ζωντανή την επαφή της με την Ήπειρο, όπου έζησε τα πρώτα παιδικά της χρόνια. Σπούδασε νηπιαγωγός και Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε και με τις δύο ειδικότητες σε διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης. Εξειδικεύτηκε στη Συμβουλευτική και τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό και εργάστηκε και σε Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας (σχολείο για ενήλικες), εμπειρία που θεωρεί ότι άλλαξε την οπτική της στην εκπαίδευση. Το 2007 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη το βιβλίο της για παιδιά Μια μπάλα ζωγραφιά. Το 2011, το διήγημά της Μη ξεχάσεις Λίλυ πήρε το β’ βραβείο του διαγωνισμού διηγήματος του Ελληνοαυστραλιανού Συνδέσμου Μελβούρνης. Το 2013 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Σύγχρονοι Ορόζοντες το μυθιστόρημά της Ο Έβδομος Κύκλος στο Ποτάμι και ακολούθησαν τα Διάβασέ μου κι άλλο! (βραχεία λίστα Κρατικών Βραβείων 2016), Ένα αστέρι πέφτει πέφτει και Επάγγελμα τέρας (όλα εκδόσεις Μεταίχμιο).

ΜΟΙΡΑΣΕ ΤΟ

Μαρίζα Ντεκάστρο

Κάθε μήνα, ένας άνθρωπος από τον χώρο του παιδικού βιβλίου γράφει στην Κόκκινη Αλεπού για το δικό του αγαπημένο παιδικό

Ελένη Σβορώνου

Κάθε μήνα ένας άνθρωπος από τον χώρο του παιδικού βιβλίου γράφει στην “Κόκκινη Αλεπού” για το δικό του αγαπημένο παιδικό

Βαγγέλης Ηλιόπουλος

Κάθε μήνα ένας άνθρωπος από τον χώρο του παιδικού βιβλίου γράφει στην “Κόκκινη Αλεπού” για το δικό του αγαπημένο παιδικό