Μια από τις μεγαλύτερες ανησυχίες των δασκάλων είναι οι μειωμένες και διαρκώς φθίνουσες αναγνωστικές δεξιότητες των παιδιών. Υπάρχουν παιδιά που τελειώνουν το Δημοτικό και δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν τους υπότιτλους σε μια ταινία. Κι αυτό συνεπάγεται, ανάμεσα σε άλλα, δυσκολία στην κατανόηση κειμένου, αδυναμία στην κατανόηση και επίλυση μαθηματικών προβλημάτων και βέβαια απροθυμία να διαβάσει κάποιος εκτενές κείμενο.
Το ενδιαφέρον είναι πως αυτή η δυσκολία δεν αφορά μόνο την Ελλάδα και το πολύπαθο, συχνά αποτυχημένο και δίχως μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, εκπαιδευτικό σύστημα. Παρόμοιες δυσκολίες συναντούν τα παιδιά σε χώρες με πολύ καλύτερα οργανωμένα και προηγμένα συστήματα.
Ένας από τους στόχους μας στην τάξη, με τα παιδιά, ήταν και η βελτίωση των αναγνωστικών τους δεξιοτήτων. Μέχρι και challenge κάναμε κατά τη διάρκεια των διακοπών για καθημερινή δεκάλεπτη μεγαλόφωνη ανάγνωση. Τι ηχογραφησεις κάναμε, τι χρονόμετρα ενεργοποιήσαμε, τι ανταποδοτικά και εξόχως συμπεριφοριστικά point systems χρησιμοποιήσαμε! Τα αποτελέσματα ήταν πάντα μικρότερα σε σχέση με τις προσδοκίες μου. Αιτία ήταν η έλλειψη συνέπειας. Τα παιδιά ξεκινούσαν πάντα με ενθουσιασμό, αλλά πολύ γρήγορα βαριούνταν και αναζητούσαν κάτι καινούριο… Σημείο των καιρών κι αυτό.
Τον τελευταίο καιρό στο συμβούλιο της τάξης έπεσε η ιδέα να διαβάζουν καθημερινά μια σελίδα από το αγαπημένο τους βιβλίο ο καθένας και η καθεμιά. Challenge accepted! Ξεκίνησα κρατώντας μικρό καλάθι αυτή τη φορά. Τις πρώτες μέρες πάλευα ανάμεσα στο να βάλω το μυαλό μου σε τάξη και να προσπαθώ να δείχνω πως παρακολουθώ όλες τις αναγνώσεις κουνώντας το κεφάλι με ενδιαφέρον και κάνοντας εύστοχα σχόλια. Ομολογώ πως ήταν δύσκολο ακόμη και για εμένα, που είμαι από τους ανθρώπους που λειτουργούν με δέκα παράθυρα ανοιγμένα στην οθόνη του υπολογιστή και στο μυαλό μου. Όση ευελιξία κι αν διαθέτω το πέρασμα από τον «Αριόλ» στον «Μικρό πρίγκιπα» κι από τον «Μικρό Νικόλα» στη «Μονοκερούπολη» και στον «Ντετεκτιβ Κλουζ» ισοδυναμούσε με κάψιμο εγκεφαλικών κυττάρων.
Κι όσο εγώ απογοητευόμουν και κουραζόμουν τόσο τα παιδιά ενθουσιάζονταν! Οι ιστορίες τους προχωρούσαν και όλοι παρακολουθούσαν με προσοχή. Ρωτούσαν για τους ήρωες, έκαναν σχόλια, συμμετείχαν ενεργά στην ανάγνωση των φίλων τους. Καθόλου δεν δυσκολεύτηκαν που έπρεπε να αλλάζουν τόσο σύντομα κειμενικά ήδη. Λες και το να ξεκινήσει κανείς την ανάγνωση με κόμικς, να συνεχίσει με ένα λογοτεχνικό κείμενο και να τελειώσει με ένα βιβλίο γνώσεων ήταν το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο. Σιγά σιγά άρχισαν να παρατηρούν και να κάνουν συνδέσεις ανάμεσα στους ήρωες και τις ιστορίες των βιβλίων. Τη μέρα που ο Δημήτρης μας διάβασε για τις λεοπαρδάλεις από το βιβλίο γνώσεων που είχε επιλέξει, ο Παναγιώτης μας διάβασε ένα πληροφοριακό κείμενο για την Αφρική. «Υπάρχουν λεοπαρδάλεις στην Αφρική;» ήταν η εύλογη ερώτηση που προέκυψε. Μεμιάς ξεκίνησε μια μικρή έρευνα για να ανακαλύψουμε την απάντηση, μέσα στα βιβλία και στο Διαδίκτυο.
Μπαίνουμε στην τρίτη εβδομάδα και το ενδιαφέρον συνεχίζεται αμείωτο. Όλες και όλοι παρακαλάνε να διαβάσουν μια σελίδα ακόμη και η βελτίωσή τους είναι εντυπωσιακή. Ακόμη και οι διστακτικοί αναγνώστες είναι πρόθυμοι και διαβάζουν με αυτοπεποίθηση. Από καθημερινή αγγαρεία ρουτίνας η ανάγνωση έγινε μια συναρπαστική περιπέτεια!
«Κυρία, μπορούμε στο τέλος να ψηφίσουμε το καλύτερο βιβλίο;» «Είναι φανταστικό! Μοιάζει σαν να διαβάζουμε πολλά βιβλία ταυτόχρονα», «Μπαινοβγαίνουμε από τη μια ιστορία στην άλλη, έχει πολλή πλάκα!». Ποια είμαι εγώ που θα διαφωνήσω; Η ομάδα αποφάσισε ήδη τι ταιριάζει σ’ αυτήν και ακολουθώ παίρνοντας μαθήματα. Ακόμη χάνομαι λίγο στην πορεία, αλλά το θεωρώ πλέον μια εξαιρετική άσκηση για την πρόληψη της άνοιας!
Σκέφτομαι πως, αν ακούγαμε τα παιδιά, η ζωή τους και η ζωή μας θα ήταν πιο εύκολη. Αν βάζαμε στο επίκεντρο τα ίδια το παιδιά και τα “θέλω” τους και όχι αυτό που εμείς θεωρούμε κατάλληλο γι’ αυτά, θα τα βοηθούσαμε να ενισχύσουν το εσωτερικό τους κίνητρο. Θα μάθαιναν τότε για τον εαυτό τους, υπακούοντας σε μια βαθιά, προσωπική ανάγκη αντί να προσπαθούν να ευχαριστήσουν εμάς τους μεγάλους που νομίζουμε πάντα πως ξέρουμε καλύτερα.
Κλείνω με τα λόγια του Δημήρη που ζήτησε από την ομάδα να αλλάξει βιβλίο. Αφού του εξηγήσαμε πως θα μας δυσκολέψει αυτό, τον ρωτήσαμε για ποιο λόγο το ζητά τώρα, μετά από τόσο καιρό. «Γιατί το βιβλίο που σας διαβάζω δεν το διάλεξα εγώ, αλλά δεν ήθελα να στενοχωρήσω τη μαμά μου που μου το πρότεινε. Εγώ δεν ήθελα να διαβάσω Μυθολογία, αλλά το αγαπημένο μου κόμικ…»
