Γεννήθηκα στη Μελβούρνη της Αυστραλίας και μεγάλωσα σε μια κοινωνία που αγαπά το βιβλίο. Στο σχολείο ο ρόλος της λογοτεχνίας ήταν βασικός σταθμός στην καθημερινότητά μας. Θυμάμαι την εβδομαδιαία επίσκεψή μου στη σχολική δανειστική βιβλιοθήκη. Η λαχτάρα να προλάβουμε ένα αγαπημένο βιβλίο της εποχής ήταν μεγάλη.
Πρέπει να ήμουν στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, όταν δανείστηκα ένα βιβλίο που περίεχε το ποίημα της Rose Bonne, There was an old lady who swallowed a fly*. Μια μεγάλη σε ηλικία γυναίκα καταπίνει ζώα για να φάνε τη μύγα που μπήκε στο στόμα της. Μόνο που το τελευταίο ζώο, το άλογο, της έπεσε λίγο βαρύ. Θυμάμαι την αντίδραση μου όταν στο τέλος η ηρωίδα χαιρέτησε αυτόν τον κόσμο. Κοντοστάθηκα για λίγο και μετά ξέσπασα σε γέλια. Το βρήκα τόσο αστείο και τόσο έξυπνο που το λάτρεψα. Λάτρεψα το χιούμορ του. Μέσα σε ένα απόγευμα το είχα μάθει απ’ έξω. Εννοείται πως το βιβλίο αυτό βρισκόταν πάντα στην βιβλιοθήκη μου και όταν κάποια στιγμή χάθηκε το αντικατέστησα αμέσως με την έκδοση του Simms Taback. Ηθικό δίδαγμα: «Never swallow a horse» (Ποτέ μην καταπιείς άλογο).
Το δεύτερο πολύ αγαπημένο βιβλίο ήταν το Charlie and the chocolate Factory (Ο Τσάρλι και το εργοστάσιο της σοκολάτας) του συγγραφέα Roald Dahl. Με μάγεψε από την πρώτη στιγμή. Ήταν το πρώτο βιβλίο του Roald Dahl που διάβασα. Ήμουν ακόμα στην Αυστραλία στη Γ’ ή Δ’ δημοτικού, δεν θυμάμαι ακριβώς. Το βιβλίο αυτό ήταν το βιβλίο 1ου τριμήνου στο μάθημα της λογοτεχνίας. Το πρώτο μάθημα ήταν αναφορά στον συγγραφέα και διαβάσαμε λίγες σελίδες από το βιβλίο. Θυμάμαι, ότι το ίδιο απόγευμα τέλειωσα το βιβλίο. Το διάβασα απνευστί. Μέχρι να περάσει το τρίμηνο δεν ξέρω και εγώ πόσες φορές το είχα διαβάσει. Ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. Δεν υπήρχε βιβλίο του Dahl στην βιβλιοθήκη που να μην δανείστηκα. Και αργότερα τα αγόραζα μετά μανίας. Η ευρηματικότητα, το απίστευτο χιούμορ και η αστείρευτη φαντασία του συγγραφέα, με έκανε να αγαπήσω τον υπέροχο κόσμο της λογοτεχνίας.
Το τρίτο βιβλίο ήταν αυτό που με συγκίνησε όσο κανένα. Είμαι πια στο Melbourne Paisley high school και το μάθημα λογοτεχνίας γίνεται πια σχεδόν καθημερινά. Τρία έως πέντε βιβλία, κατά μέσο όρο το χρόνο, είναι ο κανόνας, ανάλογα με τον καθηγητή. Τελευταίο βιβλίο της χρονιάς ήταν το To kill a Mockingbird της Harper Lee. Ένα βιβλίο που καθήλωσε μια ολόκληρη τάξη. Ένα βιβλίο που έχει ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου. Ήταν πολύ εύκολο να ταυτιστώ με την αφηγήτρια/ηρωίδα της ιστορίας, τη μικρή Σκάουτ, τον αδερφό της και τον φίλο τους. Πολύ εύκολα έμπαινα στη θέση τους και ένιωθα τη χαρά, την ένταση και την αγωνία. Πιστεύω πως η χρονική περίοδος της ζωής μας που διαβάζουμε ένα βιβλίο παίζει σημαντικό ρόλο. Όταν διάβασα αυτό το βιβλίο ήταν στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Μια εποχή που ακόμα υπήρχε έντονος ρατσισμός, φυλετικές διακρίσεις και προβλήματα σε μια χώρα που είχε κρατήσει ανοιχτά τα σύνορά της, για τουλάχιστον 20 χρόνια, σε όλες τις εθνικότητες. Περισσότερο οι γονείς μας, λιγότερο εμείς τα παιδιά πρώτης γενιάς μεταναστών, δεχτήκαμε τον ρατσισμό. Ίσως γι’ αυτό, το βιβλίο αυτό μου προκαλούσε τόσο έντονα συναισθήματα. Οργιζόμουν με την άδικη κατηγορία του νεαρού νέγρου. Μαζί με τα τρία παιδιά της ιστορίας προσπαθούσα και εγώ να καταλάβω τον κόσμο. Τον κόσμο που αδικεί, κοροϊδεύει, ταπεινώνει και προσπαθεί να καταρρίψει κάθε ανθρώπινη αξία. Ήταν και παραμένει ένα βιβλίο ενηλικίωσης, για τα τρία αυτά παιδιά, για μένα. Αν και γραμμένο το 1960 το βιβλίο είναι επίκαιρο όσο ποτέ.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω αυτό που ο προστάτης και υπερασπιστής των αξιών της ζωής Άττικους τονίζει σε αυτό το υπέροχο βιβλίο/ταξίδι ενηλικίωσης: «Shoot all the bluejays you want, if you can hit ’em, but remember it’s a sin to kill a mockingbird. Mockingbirds don’t do one thing but make music for us to enjoy…» («Σκοτώστε όσες κίσσες θέλετε, αν μπορείτε να τις πετύχετε, αλλά να θυμάστε ότι είναι αμαρτία να σκοτώνεις κοτσύφια… Τα κοτσύφια δε μας βλάπτουν σε τίποτα, κελαηδάνε μονάχα για να τ’ ακούμε εμείς και να χαιρόμαστε. Γι’ αυτό είναι αμαρτία να σκοτώνεις τα κοτσύφια»).
(Σημείωση συντάκτη:*Το There was an old lady who swallowed a fly (γνωστό επίσης και ως “I know an old lady who swallowed a fly” και “I know an old lady who swallowed a tie”) είναι παιδικό τραγούδι, τους στίχους του οποίου έγραψε η Rose Bonne και τη μουσική ο Alan Mills. Πρωτοκυκλοφόρησε από τη δισκογραφική εταιρία Brunswick Records το 1953. H πρώτη του εικονογραφημένη έκδοση κυκλοφόρησε το 1961 από την Scholastic, με σχέδια του Abner Graboff (1919–1986). Στο site της η εικονογράφος Evie Barrow έχει αφιερώσει ένα ολόκληρο άρθρο για το βιβλίο αυτό. Εδώ μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι ηχογραφημένο από τον Burl Ives.
———————————————————————-
H Tζένη Κουτσοδημητροπούλου είναι καθηγήτρια Αγγλικών και συγγραφέας. Βιβλία της κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο (Φάνης ο Φαρσέρ, Η Μεγάλη των τεράτων σχολή κ.α), τις εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη (Οχι τόσο σφιχτά, Μάξιμε!) και την Ελληνοεκδοτική (Ο βασιλιάς Φωνακλάς γαλήνη δε βρίσκει, Μια ομάδα για τη Σόφη, η σειρά Το ημερολόγιο ενός εξερευνητή, κ.α.). Πριν λίγες ημέρες κυκλοφόρησε από την Ελληνοεκδοτική το τελευταίο της βιβλίο “Η μέρα μου σε άσπρο – μαύρο”, σε εικονογράφηση της Σοφίας Γαλή.
