Κείμενο: Ζωή Βαλάση
Εικονογράφηση: Διονύσης Βαλάσης
Πρόλογος: Αντώνης Σαμαράκης
Εκδόσεις: Τόπος
Χρονιά έκδοσης: 2024
Ηλικίες: για κάθε ηλικία
Το 1979 η Ζωή Βαλάση άρχισε να πρωτοδημοσιεύει τα κείμενα του Ήλιος Ήλιος και Βροχή στο παιδικό περιοδικό Παιδιά, Γεια Χαρά!, ανάμεσα σε άλλα σημαντικά ονόματα της τέχνης και της αρθρογραφίας, όπως ο Αρχέλαος, η Άλκη Γουλιμή, η Σοφία Ζαραμπούκα και ο Αντώνης Καλαμάρας. Επρόκειτο για μικρές ιστορίες-περιπέτειες των τριων βασικών ηρώων Ήλιος, Βροχούλα, Παράξενος Πραματευτής και των υπολοίπων φίλων τους. Μέσα από τις ιστορίες τους, άλλοτε τρυφερές και συγκινητικές, άλλοτε αστείες και απρόβλεπτες και άλλοτε παραδοσιακές και εκπαιδευτικές, τα παιδιά μάθαιναν για την Ελλάδα. Γεωγραφία, κυρίως, αλλά και έθιμα και ήθη, μυθολογία, πολιτισμό και τέχνη.
Το 1981 η ανθολογία αυτή εκδίδεται για πρώτη φορά σε βιβλίο στις εκδόσεις Κέδρος, με το χαρακτηριστικό γαλάζιο εξώφυλλο. Σήμερα, και με πολύ λίγες (σοφά) τροποποιήσεις (σοφές), το βιβλίο ανατυπώνεται από τις εκδόσεις Τόπος σε μια ιδιαίτερα προσεγμένη και καλαίσθητη έκδοση. Ένα βιβλίο κόσμημα, που προσομοιάζει ελαφρώς με κέντημα σε λινό ύφασμα αλλά χωρίς να μοιάζει ούτε κατά τι παλιομοδίτικο. Η ζωγραφική (όχι εικονογράφηση, αφού πρόκειται για αυθεντικές ζωγραφιές και φωτογραφίες από αρχείο) είναι του αείμνηστου Διονύση Βαλάση, συζύγου της συγγραφέα και εκπληκτικού εικαστικού. Καράβια, ιππότες και πουλιά, χάρτες, δράκοντες και στάμνες ντύνουν με μια άρτια παραδοσιακή τεχνική τα “τραγανά”, όπως αναφέρει ο Αντώνης Σαμαράκης στον πρόλογό του, τούτα παραμύθια.
Διάβασα το βιβλίο μονορούφι και χαμογελαστή, καθώς θυμόμουν από τις πρώτες σελίδες κιόλας την πρώτη φορά που το πήρα στα χέρια μου ως παιδί, στη δανειστική βιβλιοθήκη του νησιού μου. Γλώσσα όμορφη, στρωτή, ποιητική μα παιδική, λεξιλόγιο που γαργαλά και πλαταίνει.
Το Συννεφάκι του ουρανού επισκέπτεται τα Δωδεκάνησα, βρίσκει μάγους πετρωμένους, καπετάνιους και βασιλοπούλες· γλιστράει ο Ήλιος μια φορά και συναντά στην Ήπειρο τον Γιάννη και το χιλιομαυρισμένο του μαντίλι· ύστερα τον καλεί στην Εύβοια η δρακοφυλακισμένη Λυγερή· βρέχει η κυρα-Βροχούλα την Στερεά Ελλάδα· ο Ήλιος ξενιτεύεται με ένα καράβι μαγικό που το φωνάζουν Κρήτη· παίζει ο Άνεμος με τα Σαρωνικά λουλούδια της θάλασσας σαν παιδικά παιχνίδια· ο Πραματευτής διαθέτει, κεντημένη σε ποδιά, ολάκερη τη Θεσσαλία· η Βροχούλα μας συναντά στη Μακεδονία την Περπερούνα· συναντά κακόκεφο τον Πόλεμο στη Θράκη· και καταλήγει για ψώνια στα Επτάνησα, να μαζέψει εφτά νησιά-εφτά πετράδια μαγικά. Τι περιπέτεια, πόση ομορφιά!
Μέχρι σήμερα στέκουν όμορφα και αναζωογονητικά αυτές οι ωραίες ιστορίες της Βαλάση στα χέρια των παιδιών. Ο εκδοτικός το δίνει “για κάθε ηλικία” και κατά κάποιο τρόπο, συμφωνώ. Σίγουρα ένα εξάχρονο παιδί δυσκολεύεται να το διαβάσει μοναχό, και ίσως τα πιο μικρά να μη μπορούν να τα παρακολουθήσουν όλα με ευκολία… όμως, έχει αυτήν την παλιά κι όμορφη αύρα της γιαγιάς που κάθεται στην αυλή καθαρίζοντας σύκα για τα παιδιά της γειτονιάς, και τους αφηγείται γλυκά σαν τα φρούτα παραμύθια. Πώς έχει κάτι τέτοιο ηλικία; Πώς κατηγοριοποιείται η τρυφερότητα; Ναι, είναι ίσως μια μεγαλόφωνη ανάγνωση για όλους. Και τους μεγάλους, ε!
Ακόμα και ο πρόλογος του Σαμαράκη είναι μια γλυκιά, σκωπτική ιστορία! Με μεγάλο θαυμασμό και σεβασμό για την Βαλάση, και που λέει “Το καλό παραμύθι είναι χαρά και ομορφιά στον κόσμο μας που τόσα βάσανα έχει. […] Είναι όπως η ανατολή ή το ηλιοβασίλεμα, μαγεύει κι αυτό την ψυχή μας με τη δική του και μόνο δύναμη”.
