Κείμενο: Χριστίνα Ανδρέου
Εικονογράφηση: Ντανιέλα Σταματιάδη
Εκδόσεις: Καλειδοσκόπιο
Χρονιά έκδοσης: 2025
Ηλικίες: 7+, 9+
Ο Λάμπρος και η Μαίρη, δεινοί βιβλιοφάγοι, έχουν έναν εννιάχρονο γιο, τον Παύλο. Παρά τις προσπάθειες των γονιών, ο Παύλος μισεί τα βιβλία, κάτι που τους λυπεί βαθιά. Απελπισμένοι καθώς είναι, συμβουλεύονται ένα γιατρό για τη βιβλιοναυτία του Παύλου, κι εκείνος προτείνει να του δείξουν εμπιστοσύνη και να αφήσουν το παιδί να κάνει μόνο του το ταξίδι στον κόσμο της ανάγνωσης, ώστε να ανακαλύψει το βιβλίο που θα τον μαγέψει. Ο Παύλος ακολουθεί την συμβουλή του γιατρού και ξεκινάει ένα ταξίδι στον κόσμο της λογοτεχνίας, μέχρι που ένας Γέροντας Σοφός του δίνει ένα κρυφό μήνυμα και ένα βιβλίο του τραβάει την προσοχή, σπάζοντας τον κύκλο της “γκίνιας”.
Το βιβλίο της Ανδρέου ανήκει στην ευρεία κατηγορία που είναι πολύ διαδεδομένη τα τελευταία χρόνια, της “βιβλίου vs τεχνολογίας”. Ο μικρός Παύλος παθαίνει “ναυτία” με τα βιβλία αφού πάνω τους δεν μπορείς “ούτε να σερφάρεις, ούτε να κλικάρεις, ούτε να σκρολάρεις”. Οι γονείς προσπαθούν διακαώς να κάνουν το παιδί τους να αγαπήσει την ανάγνωση “κρατώντας καλά κλεισμένους έξω από το σπίτι όλους εκείνους τους πειρασμούς (βλ. κινητό, τάμπλετ, λάπτοπ, κονσόλες gaming κλπ) που μπορούσαν να σαγηνέψουν την καρδιά του”. Μιλάμε για οριακά τεχνολογοφοβικούς και λουδίτες γονείς, που θεωρούν ότι η αποκοπή από την τεχνολογία θα ισούται αυτόματα και λατρεία για το βιβλίο; Ε, ναι. Διότι οι ίδιοι είναι τόσο βιβλιομανείς, ώστε η μαμά μαγειρεύει με το Έγκλημα και Τιμωρία και ο μπαμπάς μπανιάρεται με τον Μόμπυ Ντικ.
Συμβουλεύονται τον γιατρό που τους διαβεβαιώνει ότι το παιδί πάσχει από “βιβλιοναυτία”, μια συνηθισμένη παιδική ασθένεια που “συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες”. Οι γονείς καταρρακώνονται που ο Παύλος δεν αγαπά το διάβασμα και ακολουθούν την συνταγογραφημένη ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ του γιατρού, ανακοινώνοντας στον Παύλο (που μάλλον δεν αισθάνεται ότι πάσχει) ότι “αν ήθελε να θεραπευτεί να ταξιδέψει μόνος του. Το ΠΟΥ και το ΠΩΣ θα το έβρισκε ο ίδιος. Εδώ καταλαβαίνω την γλυκιά πρόθεση της συγγραφέα που δίνει το ελεύθερο σε ένα παιδί να έχει το δικαίωμα της επιλογής και που οι γονείς στηρίζουν αγόγγυστα (εκτός βέβαια από την επιλογή της μη αγάπης στο διάβασμα και την ανάγκη για τεχνολογία – με όποια οριοθέτηση). Άρα, τον εμπιστεύονται απόλυτα στο ότι θα κάνει εκείνο που θέλουν εκείνοι… Λίγο αμφίβολο το μήνυμα.
Άλλωστε ο Παύλος άμεσα τους ικανοποιεί: το παιδί με τη “βιβλιοναυτία” θυμάται ξάφνου τον Μικρό Πρίγκιπα και ταξιδεύει με ένα κοπάδι πουλιά… στον δρόμο του συναντά συγγραφείς και ήρωες που κάτι του θυμίζουν, αλλά ίσως να μην έπρεπε να του θυμίζουν όλοι κάτι, καθώς ανάμεσά τους βρίσκονται Η Φάρμα των Ζώων του Όργουελ, ο Μόμπυ Ντικ και… ο Άμλετ. Το βιβλίο καταλήγει με έναν ασαφή αυτοβελτιωτικό τρόπο τύπου Αλχημιστή του Κοέλιο, καθώς λαμβάνει ο μικρός ένα σημείωμα από έναν Γέροντα Σοφό που δεν θα διαβάσει και που τον διαβεβαιώνει ότι τέτοιες ασθένειες είναι πάντα παροδικές…
Δεν είμαι σίγουρη ότι το βιβλίο αυτό έχει σαφή στόχο και μήνυμα. Σίγουρα όμως έχει μια αλλόκοτη πλοκή. Μου φαίνεται παράξενο το ότι εκλαμβάνεται ως ασθένεια το ότι ένας άνθρωπος δεν αγαπά το διάβασμα, καθώς και το ότι ένα τέτοιο ταξίδι δεν ξέρω πού αλλού θα μπορούσε να συμβεί παρά εντός της ίδιας της λογοτεχνίας… Ένα παιδί λοιπόν που μισεί το διάβασμα αφήνεται με χαρά να ταξιδέψει στις Μεγάλες Ιστορίες και μάλιστα τρέφει την ελπίδα ότι θα γίνει καλά· κάτι που δηλώνει ότι συναισθανόταν την ανεπάρκειά του. Το διάβασμα όμως πώς εμπνέεται στα παιδιά; Όχι μόνο μέσω του παραδείγματος των γονιών, ούτε μέσω του αποκλεισμού από τεχνολογικές σειρήνες, όπως αποδεικνύει και η ιστορία πολύ σωστά. Ίσως η συγγραφέας να μπορούσε να εντοπίσει τη λύση μέσα από το ίδιο της το κείμενο αφού “Για να λέμε και του στραβού το δίκιο, είχαν από καιρό αρχίσει να φαίνονται τα κακά σημάδια. Οι γονείς του, μια μέρα ξαφνικά, πέρσι τέτοιο καιρό, έκοψαν μαχαίρι τη γλυκιά ρουτίνα να του διαβάζουν ένα παραμύθι πριν τον ύπνο…
Η εικονογράφηση της Ντανιέλας Σταματιάδη είναι όμορφη, γλυκιά, ονειρική και ταξιδιάρικη, με ωραία στοιχεία κολάζ που πάντα παραπέμπουν σε μια ελεύθερη παιδικότητα.
