Κείμενο: Αυγη Βάγια
Εικονογράφηση: Χριστιάννα Οικονόμου
Εκδόσεις: Διόπτρα
Χρονιά έκδοσης: 2024
Ηλικίες: 5+
«Το σαρδελάκι» της Αυγής Βάγια εμπνέεται από και αφορά τη δράση της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας αμιγώς εθελοντικού χαρακτήρα «Σύμπλευση». Πρωταγωνιστής είναι ένα σαρδελάκι που αναλαμβάνει τον ρόλο οδηγού του σκάφους της ομάδας, ταξιδεύοντας από νησί σε νησί στις ελληνικές θάλασσες. Κάθε σταθμός του ταξιδιού διαφοροποιείται με βάση τα χρώματα και τις ξεχωριστές δράσεις που αναλαμβάνει η «Σύμπλευση»: από ιατρική περίθαλψη και κτηνιατρική φροντίδα για τα οικόσιτα ζώα, μέχρι την κατασκευή παιδικών χαρών, πολιτιστικών κέντρων και γηπέδων, τον καθαρισμό ακτών, τη δωρεά ασθενοφόρων και τον εξοπλισμό σχολείων. Σε κάθε νησί, τους εθελοντές υποδέχεται μια θερμή αγκαλιά και τοπικά καλούδια. Το σαρδελάκι αλλάζει χρώμα με κάθε αποστολή, συμβολίζοντας τη χαρά, τη διαφορετικότητα και τον πλούτο των εμπειριών που συλλέγει – από ένα απλό, γκρι ψαράκι μεταμορφώνεται σε ένα πολύχρωμο σύμβολο ελπίδας και προσφοράς.
“Το σαρδελάκι” είναι ένα βιβλίο λοιπόν που σίγουρα δίνει αφορμή για συζήτηση ανάμεσα γονείς και εκπαιδευτικούς και τα παιδιά για τη σημασία του εθελοντισμού, τους λόγους για τους οποίους υπάρχουν τόσες ανάγκες σε απομακρυσμένα νησιά και γιατί αυτά που εμείς μπορεί να θεωρούμε δεδομένα στη δική μας γειτονιά, όπως μια παιδική χαρά ή η αποκομιδή των σκουπιδιών, δεν είναι καθόλου δεδομένα σε ένα μικρό ελληνικό νησί.
Ωστόσο, διαβάζοντάς το, δεν μπορούσα να μην αναρωτηθώ ποιο θα ήταν το πραγματικό κίνητρο ενός παιδιού – που είναι και ο τελικός αποδέκτης – να επιλέξει αυτό το βιβλίο. Πόσο μάλλον ένα παιδί πέντε ετών, που είναι πιθανό να κουραστεί από το εκτενές, καθαρά αφηγηματικό κείμενο, ακόμη και αν του διαβαστεί μεγαλόφωνα. Πώς θα μπορούσε, άραγε, να στηθεί αυτή η ιστορία αλλιώς;
Να ειπωθεί με βιωματικό τρόπο, με χιούμορ, μέσα από τα μάτια ενός παιδιού· να μεταφέρει όχι μόνο πληροφορίες, αλλά και συναισθήματα, εμπειρίες, σχέσεις· να «μιλήσει» στο παιδί σαν μια ιστορία που θα περνάει αβίαστα το μήνυμα του εθελοντισμού και του αντίκτυπού του στις κοινωνίες των νησιών και τελικά θα του εντυπωθεί. Θα ήθελα το σαρδελάκι να έχει όνομα, να αποκτήσει ταυτότητα· να γνωρίζει παιδιά με πρόσωπο, με ιστορία. Να αλλάζει χρώμα όχι απλώς επειδή ταξιδεύει, αλλά επειδή γνωρίζει, συνδέεται, κερδίζει φίλους. Θα ήθελα να ξετυλίγεται μπροστά μας το αφήγημα της προσωπικής ιστορίας αυτών των παιδιών και πώς η δράση της «Σύμπλευσης» αλλάζει τη ζωή τους. Να γεννιούνται σχέσεις και να «ζωντανεύουν» μαζί με την εικονογράφηση, σε κάθε σελίδα.
Η προσεκτική ανάγνωση του βιβλίου με οδήγησε τελικά σε ένα ερώτημα: πώς θα μπορούσε η συνεργασία εκδοτικού, συγγραφέα, εικονογράφου και επιμελητή να φυτέψει στον νου ενός παιδιού – διαβάζοντας Το σαρδελάκι – τον σπόρο της περιέργειας, της κοινωνικής συνείδησης, της ανάγκης να προσφέρει; Πώς μπορεί ένα παιδικό βιβλίο να εμπνεύσει ένα παιδί να οραματιστεί τον εαυτό του, μεγαλώνοντας, ως ενεργό μέλος μιας κοινότητας που αγωνίζεται για ένα καλύτερο αύριο;
