Κείμενο – εικονογράφηση: Gunilla Bergstrom
Απόδοση: Αγγελική Νάτση
Εκδόσεις: Μάρτης
Χρονιά έκδοσης: 2025
Ηλικίες: 5+
Ο Άλφονς δεν παίζει με κορίτσια. Κανένα αγόρι δεν παίζει με τα κορίτσια. Ο Άλφονς παίζει με τον Βίκτορ, που φέρνει μαζί και την ξαδέλφη του, τη Μίλα. Η Μίλα δεν είναι κορίτσι σαν και τ’ άλλα: φτιάχνουν μαζί δεντρόσπιτο και τώρα ετοιμάζει και το γραμματοκιβώτιό του. Επίσης κάνει κατακόρυφο και γελοίες γκριμάτσες. Τι θα γίνει όταν οι φίλοι του Άλφονς τον τσακώσουν να παίζει με κορίτσι; Και τι θα γίνει όταν διαπιστώσουν για τι είναι ικανή η Μίλα;
Το πρώτο που παρατήρησα διαβάζοντας το βιβλίο αυτό είναι οι παιδικές εκφράσεις του κειμένου: μικρές, πολύ μικρές προτάσεις με απλά νοήματα. Ενώ αρχικά ένιωσα ότι επαναλαμβάνονται, προσέχοντας καλύτερα παρατήρησα τις μικρές τους διαφορές, που χτίζουν σταδιακά την ιστορία για τους μικρούς αναγνώστες. Ειδικά μάλιστα, εφόσον αυτή έχει να κάνει κυρίως με συναισθήματα. Η χαρά μετουσιώνεται σε ενθουσιασμό, θαυμασμό και έντονα συναισθήματα φιλίας. Ξαφνικά η ντροπή, η λύπη και η βαρεμάρα εμφανίζονται, αλλά δεν μένουν για πολύ. Η ανάγκη για επανασύνδεση είναι τόσο δυνατή που φέρνει θάρρος, ανατροπή και ικανοποίηση. Τελικά, όχι μόνο δεν είναι ντροπή να παίζει ο Άλφονς με τη Μίλα, αλλά μια τέτοια παρέα είναι αξιοζήλευτη από όλους.
Η εικονογράφηση είναι επίσης απλή και παιδική. Τα παιδιά και ιδιαίτερα τα κεφάλια τους, έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά (π.χ. μεγάλα κεφάλια, αραιά μαλλιά, ασύμμετρα στόματα), αφήνοντας έτσι πολύ χώρο στην παρατήρηση και στην αξία του εσωτερικού κόσμου. Η κλασική ομορφιά λείπει, κάτι που δε νομίζω πως έγινε τυχαία, ώστε να ενισχυθεί η ταύτιση του αναγνώστη με τον Άλφονς και τους φίλους του, μέσω των εκφράσεων του προσώπου και του συναισθήματος. Οι μόνες ολοσέλιδες εικόνες είναι και τα πιο σημαντικά σημεία της ιστορίας: η κατασκευή του δεντρόσπιτου και η κοροϊδία των συμμαθητών. Ωστόσο, υπάρχουν παντού εικόνες (μικρότερες, άλλοτε πολύχρωμες κι αλλού ασπρόμαυρές) με στιγμιότυπα της ιστορίας. Σε τρίτο και τέταρτο ξεφύλλισμα παρατήρησα πολυκατοικίες σε σμίκρυνση και στην άκρη λίγων μόνο σελίδων. Συμβολίζουν, σκέφτομαι, τη ρουτίνα στη ζωή των παιδιών της πόλης, καθώς είτε παραγκωνίζονται από το (τεράστιο) δεντρόσπιτο, είτε συνοδεύουν τον Άλφονς για όσο βρισκόταν μακριά του.
Είναι το δέκατο βιβλίο της σειράς που έχει εκδοθεί στα ελληνικά από τα 25 συνολικά που είχε γράψει η Gunilla Bergstrom* για τον Άλφονς. Είναι εντυπωσιακό που ένα βιβλίο από τη Σουηδία του 1985 μιλά στο παιδί της Ελλάδας του σήμερα. Ταυτόχρονα, είναι θλιβερό που το ζήτημα των έμφυλων στερεοτύπων και προκαταλήψεων για το γυναικείο φύλο παραμένει ζωντανό 40 χρόνια μετά. Ωστόσο, η πρωτοπορία της Bergstrom έχει πλέον πολλαπλασιαστεί στον χώρο της διεθνούς παιδικής βιβλιογραφίας. Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι οι τωρινές βιβλιοθήκες των παιδιών μας θα πολλαπλασιάσουν τις ανατροπές που θα φέρουν οι επόμενες γενιές.
*Αν και η πολυβραβευμένη δημοσιογράφος και συγγραφέας Gunilla Bergstrom δυστυχώς δεν είναι πια στη ζωή, η Κόκκινη Αλεπού είχε την τύχη να της μιλήσει πριν μερικά χρόνια και να μάθει περισσότερα για τον Άλφονς και όχι μόνο. Διαβάζουμε τη συνέντευξη εδώ.
