Δημιουργός: Andre Carrilho
Μετάφραση: Μαρία Χρίστου
Εκδόσεις: Χαραμάδα
Χρονιά έκδοσης: 2025
Ηλικίες: 5+, 7+, 9+
Ένα κορίτσι περιπλανιέται στην πόλη, στην εξοχή, στο λιμάνι, ακόμα και στο διάστημα, συναντάει αρκούδες, δελφίνια, πειρατές, εξωγήινους. Κι όμως, τίποτα και κανείς δεν μπορεί να της τραβήξει τη ματιά. Με το κινητό πάντα στο χέρι και το βλέμμα κολλημένο στην οθόνη, είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τον ψηφιακό κόσμο και εντελώς αποσυνδεδεμένη από τον πραγματικό. Δεν βλέπει τα σκυλιά που θέλουν να παίξουν μαζί της, δεν τρομάζει από τους βρομερούς πειρατές, δεν προσέχει την άγρια αρκούδα στο δάσος, ούτε καν τον εξωγήινο που την απαγάγει και τελικά την εκσφενδονίζει στο διάστημα, γιατί δεν του δίνει καμία σημασία. Όλοι προσπαθούν να της τραβήξουν την προσοχή. Μάταια όμως, αφού τα μάτια της είναι αλλού. Μέχρι που μια βόλτα με το τρενάκι του λούνα παρκ προκαλεί μια μικρή καταστροφή και γίνεται η αφορμή να αφήσει πίσω της το κινητό και να αρχίσει να βλέπει επιτέλους τον κόσμο γύρω της.
Ο André Carrilho, ένας από τους πιο αναγνωρισμένους Πορτογάλους εικονογράφους, που έχει συνεργαστεί με τα μεγαλύτερα διεθνή έντυπα (New York Times, The New Yorker, Vanity Fair, κ.α.) και έχει τιμηθεί με δεκάδες βραβεία – η δουλειά του είναι πραγματικά εντυπωσιακή-, έγραψε και εικονογράφησε το 2020 το πρώτο του βιβλίο για παιδιά «Το κορίτσι με τα κολλημένα μάτια», που απέσπασε μεταξύ άλλων το χρυσό μετάλλιο της Society of Illustrators, ενώ συμπεριλήφθηκε και στην έκθεση των εικονογράφων στο πλαίσιο της 58ης Έκθεσης Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια το 2021.
Η εικονογράφηση είναι αναμφισβήτητα το μεγάλο ατού του βιβλίου. Οι εικόνες του Carrilho είναι πρωτότυπες, ζωντανές, πλούσιες σε χρώμα και λεπτομέρεια και κατορθώνουν να μαγνητίσουν το βλέμμα των μικρών αναγνωστών πριν καν ανοίξουν το εξώφυλλό του. Εικονογραφικά παίζει πολύ με την έννοια της πραγματικότητας και του ψηφιακού κόσμου, χρησιμοποιώντας τα περιβάλλοντα στα οποία μπαίνει η μικρή μέσω του κινητού της για να δείξει στους αναγνώστες του πώς η ηρωίδα του ζει σε μια φτιαχτή πραγματικότητα.
Η ιστορία, γραμμένη σε έμμετρο λόγο, έχει σαφές και ισχυρό μήνυμα, με τον δημιουργό να θέλει να απευθυνθεί στα παιδιά και να τους φωνάξει δυνατά «Αφήστε τα κινητά και δείτε τον κόσμο». Βέβαια, το θέμα της χρήσης και της απορρόφησης των παιδιών από τις οθόνες είναι χιλιοειπωμένο, παρόλα αυτά To κορίτσι με τα κολλημένα μάτια είναι ένα ωραίο εικαστικά βιβλίο. Μάλιστα έγινε και ταινία κινουμένων σχεδίων, που προβλήθηκε, μεταξύ άλλων, και στο Διεθνές Φεστιβάλ Ολυμπίας.
Και αν και συμφωνούμε ότι η παρατεταμένη χρήση οθόνης από τα παιδιά αποτελεί αναμφίβολα ένα σοβαρό ζήτημα, το οποίο έχει συνδεθεί με πλήθος προβλημάτων όπως άγχος, κατάθλιψη, διαταραχές προσκόλλησης και προσοχής, σύγχυση, ακόμα και προβλήματα συμπεριφοράς, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τον διδακτισμό που υπερισχύει της εικονογράφησης. Είναι ένα ακόμα βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά, χωρίς τα παιδιά να έχουν κάτι να κερδίσουν από αυτό. Ας μην ξεχνάμε ότι τέτοιου είδους βιβλία είναι σαν να χρεώνουν στα παιδιά ένα πρόβλημα που δεν δημιούργησαν τα ίδια. Γιατί πολύ απλά, κανένα παιδί δεν αγόρασε πότε μόνο του κανένα το κινητό. Κάποιος του το έδωσε. Κάποιος το πρόσφερε πρόθυμα — άλλοτε για να «ηρεμήσει», άλλοτε για να «περάσει η ώρα» ή να «ασχοληθεί με κάτι».
Σύμφωνα με τη θεωρία του Μακ Μπαρνέτ, το βιβλίο του Carrhilo ανήκει στην κατηγορία της «Δεύτερης Θείας»: ένα βιβλίο που οφείλει να πει κάτι στα παιδιά, να μεταδώσει ένα ηθικό μήνυμα — στην προκειμένη περίπτωση για το πόσο επιβλαβής είναι η εξάρτηση από τις οθόνες και πώς μας αποκόπτει από την ομορφιά του κόσμου γύρω μας. Το Κορίτσι με τα κολλημένα μάτια είναι καλλιτεχνικά άρτιο, ωστόσο, φαίνεται να απευθύνεται λιγότερο στα παιδιά και περισσότερο στους ενήλικες — στους γονείς, στους εκπαιδευτικούς — οι οποίοι θα λειτουργήσουν ως οι ενδιάμεσοι αναγνώστες.
